با آغاز فروپاشی نظام ارباب رعیتی و فئودالی در اروپا، بشر به سوی دانش نوین گرایش پیدا کرد و با گسترش عرصه علوم طبیعی، اقتدار کلیسا رو به افول گذاشت و میراث بزرگ یونان با ظهور دوره رنسانس و پیدایش هنرهای زیبا بار دیگر احیا شد و بشر به عصر دانش و تجربه پا گذاشت.

علوم طبیعی که انقلابی را در برابر خرافات و باورهای نادرست به پا کرد با نظریه های فلسفی همراه بود و بر واقعیت های علمی تأکید داشت، همین امر باعث شد تا آغاز دوره نهضت علمی با مخالفت های بسیاری رو به رو شود و شمار زیادی از دانشمندان علوم تجربی و طبیعی مورد آزار و اذیت قرار گیرند و برخی از آن ها از سوی کلیسا ها محکوم به مرگ شوند.

جوردانو برونو، فیلسوف و کیهان شناس ایتالیایی که باورهای وی مخالف تعلیمات کلیسای کاتولیک بود به حکم دادگاه تفتیش عقاید و با موافقت پاپ کلمنت هشتم در شهر رم زنده سوزانده شد و به همین دلیل وی به نام "شهید علم" شناخته می شود.

نیکلاس کوپرنیک، ستاره ‌شناس، ریاضیدان و اقتصاددان لهستانی در قرن شانزدهم با ارائه نظریه انقلابی خورشید مرکزی، افسانه های کلیسا را که ادعا می کردند زمین مرکز جهان است به چالش کشید، سپس گالیلئو گالیله، دانشمند و مخترع سرشناس ایتالیایی با نشر کتابی، نظریه علمی نیکلاس کوپرنیک را تأیید کرد. این امر منجر به محکوم شدن گالیله در دادگاه تفتیش عقاید شد؛ و اگر وی به موقع توبه نمی کرد، مانند کوپرنیک زنده سوزانده می شد.

بنابر این، می توان گفت که بشر برای بیرون رفت از جهل و خرافات و رسیدن به عرصه علوم طبیعی، با مخالفت ها و دشواری های بسیاری رو به رو شده است. بشر بایستی همواره مدیون خدمات و قربانی های عظیم دانشمندان و فیلسوفان بزرگ جهان که زمینه رشد انقلاب علمی و نهضت نوین را فراهم کردند، باشد، زیرا اگر تلاش و فداکاری های آن ها نمی بود، انسان تا هنوز در گرو خرافات و باورهای نادرست باقی می ماند و به هیچ پیشرفت علمی و تجربی دست نمی یافت.

طاعون سیاه

بشر در گذر تاریخ با حوادث ناگوار و تلخی رو به رو شده و روزهای سختی را پشت سر گذاشته است و برخی از وقایع گذشته که در قالب بیماری های واگیردار و مهلک پدیدار شد، صدها هزار نفر را به کام مرگ کشاند و ماجراهای دردناکی از خود به جا گذاشت. در قرن چهاردهم میلادی طاعون سیاه، میلیون ها نفر را در اروپا کشت و شدت شیوع این بیماری مرگبار نظام اجتماعی را برهم زد و منجر به درگیری و قحط سالی شد و هزاران تن دیگر در اثر نتایج ناشی از طاعون سیاه جان خود را از دست دادند. گفته می شود در آن زمان، یک سوم جمعیت جهان به دلیل ابتلا به این بیماری کشته شدند و طاعون سیاه در واقع صفحه تاریخ آن قرن را سیاه کرد. با آن که طاعون سیاه در سال  1353 میلادی پایان یافت اما عوامل ناشی از این بیماری مرگبار منجر به بروز بیماری های عفونی شدید دیگری شد که تا اواسط قرن هجدهم ادامه داشته و باعث مرگ و میر بسیاری شد. اما آخرین بیماری همه گیری که قاره اروپا را به چالش کشید در سال 1720 بود، البته پیش از آن، قحطی بزرگ اروپا که از سال 1315 تا 1317 میلادی ادامه داشت، نزدیک به 15 درصد از جمعیت اروپا را نابود کرد و در نتیجه، روستاها و شهرهای بسیاری خالی از سکنه شد و متروک باقی ماند، اما شیوه های نوین شخم زنی و کشاورزی نقش ارزشمندی در مقابله با این بحران ایفا کرد.

اکنون آیا شیوع پرشتاب ویروس کرونا می تواند بشر را با وجود همه ای پیشرفت ها و فناوری های علمی، نگران کند؟

در پاسخ به این پرسش می توان گفت که در گام نخست، بایستی شیوع ویروس مرگبار کرونا را جدی گرفت و تمام پیش بایسته های بهداشتی که از سوی پزشکان و متخصصان سفارش می شود را رعایت کرد، با این شیوه می توان خود و جامعه را از گزند این بیماری مهلک نجات داد. از سوی دیگر و با آن که کرونا بیماری ویروسی خطرناکی است که می تواند به زودی در جامعه پخش شود، اما بایستی از نشر خبرها و اطلاعات نادرست که باعث وحشت و اضطراب مردم می شود خودداری کرد و تنها به همه رسانی حقایقی بسنده کرد که مجامع علمی آن را نشر می کنند تا مردم تمام واقعیت های لازم را در مورد این ویروس مرگبار بدانند و تا آن جا که ممکن است از قرار گرفتن در معرض تهدید این ویروس دوری کنند.

آنفولانزای اسپانیایی

پس از پایان جنگ جهانی اول اروپا در معرض خطر بیماری آنفولانزای اسپانیایی قرار گرفت، این بیماری عفونی به شدت شیوع پیدا کرد و در مدت کوتاهی حدود 500 میلیون نفر به این بیماری مبتلا شدند و حدود 50 میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست دادند یعنی بیش از دو چند از قربانیان جنگ جهانی اول. عامل اصلی شیوع این بیماری، حرکت نیروهای نظامی، نقص سیستم ایمنی سربازان به دلیل سوء تغذیه و کمبود امکانات بهداشتی بود، از سوی دیگر، پیشرفت نسبی وسایل حمل و نقل، منجر به شیوع بیشتر این بیماری شد و قدرت ویروس این بیماری در تغییر سریع شکل و کرنش، خطر آن را افزایش می داد.

البته دلیل نامگذاری این ویروس که به نام آنفلوآنزای اسپانیایی یاد می شود، این است که رسانه های خبری اسپانیا توجه بیشتری به این بیماری داشتند و خبرهای مربوط به آن را بیشتر از سایر کشورها نشر می کردند، اما اسپانیا منبع این بیماری نبود.

کرونا یا کووید 19

اما بیماری کرونا که برای نخستین بار در ماه نوامبر گذشته در شهر ووهان چین ظاهر شد به نام علمی ‎(COVID-19) یاد می شود. دو حرف اول این واژه یعنی (CO) ‏ ‏گرفته شده از کلمه‎‏ (Corona)‏ و یا تاج ‏است و دو حرف بعدی آن یعنی (VI)‏ ‏دو حرف اول کلمه ویروس ‏‎ (Virus)‎است و  D نخستین حرف کلمه (Disease) بیماری در زبان انگلیسی است.  

این ویروس نوع جدیدی از خانواده ویروس بیماری سارس (SARS)‏ (سندرم تنفسی حاد) و برخی از گونه های سرماخوردگی است و هنگامی که فرد مبتلا با این ویروس عطسه و سرفه می کند حدود نیم میلیون ذره ویروسی در اطراف پخش می شود و افرادی که در نزدیک فرد آلوده به ویروس حضور داشته باشند، به شدت در معرض ابتلا به این بیماری مرگبار قرار می گیرند.

تردیدی نیست که هرچند شماری از جمعیت امروز بشر قربانی این بیماری مرگبار می شوند، سرانجام بیماری مهلک کرونا نیز مانند سایر بیماری های همه گیر گذشته، پایان می یابد و زندگی بشر راه خود را ادامه می دهد و همه چیز به حالت عادی و گذشته بر می گردد. زیرا در نهایت، پیشرفت های علمی و تلاش های که در سراسر دانشگاه ها و مراکز پژوهشی جهان برای مبارزه با این ویروس ادامه دارد به موفقیت می انجامد و پایان بیماری کرونا را برای همیش رقم می زند.

در نتیجه می توان گفت که شیوع این ویروس مرگبار با آن که زندگی انسان را با خطر رو به رو کرده است، اما از سوی دیگر، فرصتی را فراهم کرده است تا اهمیت علوم طبیعی و دانش تجربی بیشتر از پیش آشکار شود و بشر از این بیش به دنبال خرافات و باورهای نادرست نرود و مردم در سراسر جهان تلاش دانشمندان را در راستای بهبودی و پیشرفت زندگی انسان مورد ارج گذاری و ستایش قرار دهند.

https://www.independentarabia.com